door Rachel Kruk

Soms heb ik te maken met een persoon die iets vindt, zegt, beweert of doet dat totaal niet strookt met hoe ik de wereld zie. Bloedirritant. Verbijsterend. Beangstigend.
En ik weet dat jullie dit herkennen. Of je nu een mening hebt over de knecht van Sinterklaas, het vaccineren van kinderen, de nieuwe president van de Verenigde Staten of een onderwerp dichter bij huis… Het zal voor niemand van ons moeilijk zijn om een persoon voor de geest te halen die bij jou op knoppen drukt.

Vaak is de eerste ingeving om te gaan samenwerken met mensen die min of meer dezelfde ideeën hebben. Lekker makkelijk denken we dan. Het werkt fijner en sneller. Zo kun je tenminste spijkers met koppen slaan. Niet van dat gedoe, gewoon lekker aan de slag. Dingen gedaan krijgen. De hierboven geschetste personen houden we liever buiten de deur.

De vraag is nu: is dat beter? Is het beter om je te omringen met gelijkgestemden en zo dingen gedaan te krijgen? Is het goed om tijd te besparen door kort te overleggen omdat je toch wel het zelfde over zaken denkt? Is het zinvol om discussie te sussen en de lieve vrede te bewaren?

Kijk, dat hangt van de context af natuurlijk. Op verjaardagsvisite bij je oudtante valt er heel veel te zeggen voor het sussen van die discussie en het bewaren van de ‘lieve vrede’. In veel andere situaties, zeker in het geval van een samenwerking, zou ik willen stellen dat het gevaarlijk is. Lees maar eens over het fenomeen ‘Groepsdenken’ of luister naar dit verhaal over 'Willful Blindness'.

Voor oplossingen, innovaties, creativiteit, hebben we juist diversiteit in teams nodig! Alleen ga je sneller, samen kom je verder. Diversiteit levert je verschillende gezichtspunten op en de kans op blinde vlekken wordt daarmee kleiner. Een kritische blik brengt fouten eerder aan het licht. Een frisse blik schept nieuwe mogelijkheden.

Om daadwerkelijk verder te komen en je niet tegenover elkaar in de loopgraven in te graven, heb je wél een omgeving nodig waarin de juiste voorwaarden geschapen zijn.

Een Open Mind is daarbij een onmisbaar ingrediënt en belangrijke voorwaarde. Pas als je je eigen plaatje even parkeert kun je met aandacht naar elkaar luisteren. Je moet elkaar serieus nemen om ook maar een poging te kunnen doen om elkaar te begrijpen. Alleen zo krijg je alle puzzelstukje op tafel en kun je vanuit de gemene delers oplossingen bedenken. Gedragen oplossingen, geen waterig compromis of iets waarbij de meerderheid beslist en er altijd sprake is van verliezers.

Over die voorwaarden valt natuurlijk een boel te zeggen, hele trainingen vullen we ermee. Op deze plaats wil ik me even concentreren op wat jij kunt doen – nu, vandaag en zonder ingewikkelde zaken – om je eigen Open Mind te stimuleren:

• Maak gebruik van de gespreksetiquette (download hier). Deze 5 eenvoudige afspraken voorkomen dat het een kippenhok wordt waarin iedereen praat en niemand meer luistert.
• Zorg voor jezelf dat je kúnt luisteren: misschien wil je je gedachten opschrijven zodat je ze kunt laten rusten totdat je aan de beurt bent. Sommigen mensen moeten bewegen, al is het maar met hun handen, om de rust te bewaren: handwerken, een voorwerp om geluidloos mee te friemelen of kleuren zijn dan dingen die je kunnen helpen. Of ben jij zo iemand die al begonnen is met praten voordat je er erg in hebt? Een pepermuntje of een dropje kan je dan helpen om nog even je mond te houden ;-)
• Geloof niet alles wat je denkt. Ja, serieus. Soms heb je het gezichtspunt van een ander in gedachten al afgeschoten voordat je er bewust over nadenkt. Puur uit automatisme. Wees je daarvan bewust. En als volgende stap: wen jezelf aan om eerst te denken “Ah, interessant.” (of iets van die strekking), om nog even niets te vinden. Het gezichtspunt van een ander zegt niets over jouw mening, ook al voelt het misschien anders. Luister eerst eens naar de ander en begin in gedachten niet meteen met een ‘tegenaanval’.
• Neem de tijd voor een Aankomstronde. Soms lijkt dit een wollige stap, maar keer op keer blijkt dat de tijd die je investeert in het op elkaar afstemmen in de zin van sfeer, emoties, doel en energie zich altijd weer terugbetaald tijdens het afstemmen van de inhoud. Als je weet dat iemand zojuist een emotionele dag achter de rug heeft zal je zijn of haar emotionele reacties beter kunnen plaatsen en lukt het beter om met een Open Mind naar de inhoud van de boodschap te luisteren. Op de waarde van de aankomstronde komen we in een ander blog nog eens uitgebreid terug.

Heb jij nog meer tips voor ons? Wat helpt jou om in een overleg in een kring, in een overleg een Open Mind te houden en goed te kunnen luisteren? Deel ze in de reacties met ons!